آب بر اساس اسمز می تواند از غشای پروتوپلاست و کُریچه، آزادانه و بدون صرف انرژی عبور کند.
الف)قطعه ای از روپوست پیاز قرمز را در آب مقطر و قطعه دیگر را در محلول 10 درصد نمک قرار دهید .این محلول را چگونه درست می کنید؟
ب)پیش بینی می کنید بعد از مدتی کدام یک حالت تورژسانس و کدام یک حالت پلاسمولیز را نشان دهند؟
می بینیم که بر اثر پدیده اسمز آب از محیط وارد سلول گیاهی می شود و در نتیجه آب وارد واکوئل ها گشته واکوئل به غشا فشار آورده وحالت تورم در سلول ایجاد شده که در این حالت فشاری به دیواره سلولی این فشار غشای پلاسمایی را محکم به دیواره سلولی چسبانده و در نتیجه سلول سخت ومحکم شده است و سلول های گیاه به صورت فشرده در کنار هم قرار دارند
در محلول آب نمک به علت پدیده اسمز دراثر ناهمسان بودن غلظت دو محلول آب از محلول رقیقتر به محلول غلیظ تر انتشار می یابد. به این ترتیب واکوئل ها آب خود را از دست داده و فشار تورژسانس کاهش یافته، سلول ها انبساط خود را از دست داده و دیگر قادر با وارد کردن فشار بر روی یکدیگر نیستند. در نتیجه،غشای پلاسمایی در بعضی نقاط از دیواره سلولی جدا شده در این حالت پلاسمولیز رخ می دهد.
پ)نمونه های میکروسکوپی از هر کدام تهیه و با میکروسکوپ مشاهده کنید .یاخته ها در هر نمونه چه وضعی دارند؟ با رسم شکلی ساده، جهت ورود و خروج آب را در یاخته گیاهی در هر یک از این محیط ها نشان دهید.
ت)دانش آموزی به جای آب مقطر از آب معمولی استفاده و مشاهده کرد که یاخته ها در هر دو محلول درجه ای ازحالت پلاسمولیز را نشان می دهند .شما چه توضیحی برای این مشاهده دارید؟ چرا که آب معمولی خالص نبوده و موادی را در خود به صورت محلول در خود دارد.
ث)پیش بینی می کنید عملکرد یاخته جانوری در محیط با فشار اسمزی کم چگونه باشد؟ برای پاسخ به این پرسش، آزمایشی طراحی کنید. قرار گرفتن سلول های جانوری در محیط رقیق ) فشار اسمزی کم ( سبب جذب آب از آن و ورم سلول می شود و ممکن است سلول بترکد.
ج )دیدید که یاخته های گیاه براساس تفاوت فشار اسمزی پروتوپلاست و محیط اطراف، به حالت تورژسانس یا پلاسمولیز در می آیند .آیا پلاسمولیز و تورژسانس یاخته ها، سبب تغییر در اندازه یا وزن بافت گیاهی می شود؟ چگونه با روش علمی به این پرسش پاسخ می دهید؟ بله سبب تغییر در اندازه و وزن می شود.
در اين فعاليت، دانش‌آموزان واكنش ياخته‌ها را هنگام پلاسموليز و تورژسانس، مشاهده مي‌كنند. در صورتي كه اگر در استفاده از آب معمولي، حالت پلاسموليز، مشاهده شود، به اين معني است كه مقدار نمك‌هاي معدني آب، زياد است. آنها در پيش‌بيني عملكرد ياختة جانوري در محيطي با فشار اسمزي كم، بايد تأثير نبودن ديوارة ياخته‌اي در ياخته‌هاي جانوري را، در نظر داشته باشند.
در طراحي آزمايش، كافي است آنها به اين نكته اشاره كنند كه ياخته‌هاي جانوري را بايد در آب مقطر قرار داد.
در طراحي آزمايش، براي تغيير در اندازه يا وزن بافت، كافي است كه براساس روش علمي گروه تيمار و گواه را تشكيل دهند و اين دو متغير را در محيط‌هاي غليظ و رقيق بررسي كنند.
درباره این سایت